تلویزیون اینترنتی یا IPTV

تلویزیون اینترنتی یا تلویزیون پروتکل اینترنت: Internet Protocol Television)) IPTV یکی از سرویس‌های تلویزیون پروتکل اینترنت است که مخاطبان را قادر می‌کند با خریداری و اتصال یک ست تاپ باکس به دستگاه تلویزیون خود و پرداخت حق اشتراک ماهانه، از خدماتی مانند دسترسی به آرشیو فیلم‌ ها و سریال ‌ها، موسیقی، پخش زنده، خرید اینترنتی، بازی آنلاین، بانک آنلاین و غیره بهره‌مند شوند.
IPTV سیستمی را توصیف می‌کند که در آن با استفاده از پروتکل اینترنت بر روی یک زیر ساخت شبکه، خدمات تلویزیون دیجیتال ارائه می‌شود که این خدمات می‌تواند توسط یک اتصال پهنای باند وسیع در اختیار کاربر قرار گیرد. برخی کاربران خدمات IPTV را به همراه خدمت ویدئویی یا اینترنتی مانند دسترسی به وب و VoIP دریافت می‌کنند. در دنیای تجارت ترکیب VoIPو IPTV و دسترسی به اینترنت را Triple play (اجرای سه‌گانه) می‌نامند.
اگر به این خدمات خدمات صوتی تلفن همراه اضافه شود به Quadruple play (اجرای چهارگانه) تبدیل می‌شود. معمولاً IPTV توسط یک عملگر با پهنای باند وسیع دریک زیر ساخت شبکه بسته ارائه می‌شود. این شبکه بسته همواره رقیب ارائه محتویات تلویزیون بر روی اینترنت بوده‌است. این نوع از ارائه خدمات را تلویزیون روی اینترنت یا تلویزیون اینترنتی می‌نامند. در دنیای تجارت گاهی از IPTV برای ارائه تصاویر تلویزیونی روی شبکه LAN شرکت ‌ها و شبکه‌ های بازرگانی استفاده می‌شود. شاید تعریف ساده‌تر از IPTV تصاویر تلویزیونی باشد که به جای آنکه به فرمت عادی و توسط کابل پخش شوند توسط تکنولوژی شبکه‌های کامپیوتری دریافت می‌شوند.
تاریخچه
در سال ۱۹۹۴ بخش خبری شرکت پخش آمریکایی ABC با نام World news Now به عنوان اولین برنامه تلویزیون بر روی اینترنت پخش شدکه برای پخش آن از نرم‌افزار ویدئو کنفرانس CU–SeeMe استفاده شد.
در ژانویه ۱۹۹۸ شرکت رادیو اینترنتی Broadcast. com /AudioNet اولین برنامه‌های تلویزیونی خود را توسط شبکه اینترنت از روی تلویزیون WFAA–TV پخش کرد و سپس در ۱۰ ژانویه ۱۹۹۸ پخش این برنامه‌ها را از تلویزیون KCTU- LP دنبال کرد.
در گذشته این فناوری به علت پهنای باند اندک شبکه‌ های اینترنتی رشد چشمگیری نداشت. اما در سال های بعد بدلیل رشد چشمگیر پهنای باند و استفاده عموم مردم از شبکه اینترنت (بیش از ۱۰۰ میلیون خانوار) پیش‌بینی می‌شود صنعت IPTV دوران درخشانی را تجربه کند. بسیاری از رسانه‌های تلویزیونی در تلاش هستند سیگنال های خود را از طریق اینترنت منتقل کنند و به راحتی در اختیار کاربر قرار دهند. در آینده کانال‌ های IPTV به صورت رایگان در اختیار کاربران قرار می‌گیرند و برای دریافت آنها تنها به یک اتصال اینترنت و وسیله‌ای که توسط اینترنت فعال می‌شود مانند iPod, HDTV (که به کامپیوتر شخصی وصل می‌شوند) نیاز است و حتی یک گوشی موبایل با تکنولوژی ۳G هم می‌تواند تصاویر تلویزیونی را از اینترنت دریافت کرده و پخش کند.
در دسامبر سال ۲۰۰۵، mariposaHD اولین سرویس دهنده خدمات IPTV بود که تصاویر را در فرمت HDTV به خانه‌های کاربران برد. پرتال‌های وب متفاوتی دسترسی به کانال‌های IPTV که به صورت رایگان عرضه می‌شود را فراهم می‌آورند. عده‌ای وجود سریال‌های تلویزیونی که از طریق تبلیغات هزینه‌های خود را جبران می‌کنند را نشانه رواج هر چه بیشتر IPTV می‌دانند.
از آنجا که در IPTV از استانداردهای پروتکل اینترنت استفاده می‌شود، کاربران با پرداخت هزینه کمتری برنامه‌های مورد علاقه‌شان را تماشا می‌کنند. استفاده از ستاپ باکس به همراه اتصالات اینترنت با پهنای باند وسیع تصاویر را با کیفیت و سرعت بسیار بیشتری به خانه‌هایمان می‌آورد. ISPها در حال ارتقا شبکه‌های خود هستند تا سرعت شبکه را بالاتر ببرند و استفاده از چند کانال تلویزیونی به صورت هم‌زمان و با کیفیت بالا را ممکن سازند.
در ژوئن ۲۰۰۶، Market News First MN1. com با فرمت HDTV و به صورت رایگان و زنده در والاس پخش شد و بازار را تحت تأثیر قرار داد.

تاریخچه IPTV در ایران
گرچه فناوری تلویزیون اینترنتی (IPTV) در دنیا موضوع چندان جدیدی نیست و بسیاری از کشورهای پیشرفته، در حال توسعه و حتی جهان سومی چند سالی است که از آن بهره می‌برند، اما این موضوع در کشور ما از سال ۱۳۸۰ در گام اول راه‌اندازی؛ یعنی ارائه مجوز به شرکت‌های خصوصی زمان زیادی را صرف کرد. برخی از کارشناسان مشکل عدم توسعه تلویزیون اینترنتی در کشور را نبود متولی و مرجعی مشخص برای نظارت بر محتویات آن دانسته‌اند و معتقدند که کشمکش‌های بین سه نهاد وزارت ارتباطات، وزارت ارشاد و سازمان صدا و سیما بر سر مستولی شدن بر این پروژه، توسعه آن را تا به امروز به تعویق انداخته‌است. در سال ۹۴، در یک فراخوان عمومی سازمان صدا و سیما اعطای نمایندگی IPTV را اعلام کرد که پس از بررسی اسناد شرکت کنندگان در فراخوان ۵ شرکت انتخاب شد و نمایندگی سازمان در ارائه خدمات IPTV به آن‌ها اعطا شد. این شرکت‌ها دیگر نیازی به اخذ مجوز از وزارت ارتباطات یا وزارت ارشاد را برای خدمات دهی ندارند، اما شرکت‌هایی که دسترسی به شبکه ارتباطی برای ارائه این خدمات را ندارند باید در قالب همکاری با بخش خصوصی، شبکه مورد نیاز خود را تأمین کنند. در سال ۱۳۹۴ شرکت توسعه سامانه به هنگام غدیر با نام آی‌سیما، باران تلکام با نام آیو (مالکیت خصوصی)، به‌سیما با نام شبکه فرا با (مالکیت خصوصی)، شرکت تراشه سبز تهران با (مالکیت خصوصی) تحت نام تیوا و شرکت گسترش سامانه‌های هوشمند آسمان ابتدا تحت عنوان کنسرسیوم آسمان، شرکت باران تلکام با نام تجاری آیو و همچنین شرکت ایرانسل با برند لنز، موفق به دریافت نمایندگی عرضه خدمات صوت و تصویر فراگیر سازمان صداوسیما شدند و فعالیت خود را در حوزه IPTV آغاز کرد. این شرکت‌ها نه تنها با سازمان صدا وسیما بلکه با همه سازمان‌ها و نهادهای ذینفع و پدیدآورندگان محتوا و خدمات در این حوزه نیز همکاری و تعامل گسترده‌ای دارند.
این شرکت‌ها خدمات پخش زنده، ویدیو و صوت درخواستی و مجموعه‌ای از خدمات ارزش افزوده مانندبازی و سرگرمی، سلامت، تجارت الکترونیک و بانکداری و همچنین آموزش مجازی و سایر خدمات دیگر مبتنی بر پروتکل اینترنت را برای کاربران در سراسر جهان فراهم کرده‌است.

IPTV در جهان
مؤسسه تحلیلی Point Topic با انتشار گزارشی اعلام کرد: متوسط میزان نفوذ باند وسیع در آسیای شرقی ۴۶ درصد و در منطقه خاورمیانه و آفریقا ۲۰ درصد است و به‌طور میانگین در کل جهان این رقم به ۴۰ درصد می‌رسد. در میان کشورهای مختلف دنیا آمریکای شمالی با ضریب نفوذ ۷۹ درصدی و بیش از ۱۰۵ میلیون مشترک در صدر قرار داشت و پس از آن اروپای غربی با ضریب نفوذ ۷۷ درصدی و بیش از ۱۲۹ میلیون مشترک، سپس آسیا-اقیانوسیه با بیش از ۷۶ میلیون مشترک با ضریب ۴۶ درصدی، آمریکای لاتین با بیش از ۴۷میلیون مشترک و ضریب نفوذ ۳۵ درصدی، جنوب و شرق آسیا با بیش از ۱۸۹ میلیون مشترک با ضریب نفوذ ۲۶ درصدی و خاورمیانه با حدود ۲۰ میلیون مشترک و ضریب نفوذ ۲۰ درصدی قرار گرفتند. در میان ۲۰ کشور برتر در زمینه توسعه باند وسیع کشورهایی مانند برزیل با رشد ۱۷٫۳ درصد نسبت به سال گذشته، مکزیک با رشد ۸٫۱ درصد و ترکیه با رشد ۷٫۷ درصد قرار دارند.
مزایا
پلاتفرم‌های IP محور مزایای زیادی دارند و می‌توانند تلویزیون را به بقیه خدمات IP محور مانند اینترنت پر سرعت و VoIP وصل کنند. شبکه‌های IP سوئیچ دار هم اطلاعات را در حجم وسیع و با سرعت بالا عرضه می‌کنند با استفاده از فناوری پخش تلویزیونی در شبکه‌های ماهواره‌ای یا تلویزیونی معمولی تصاویر به سرعت در اختیار کاربرد قرار می‌گیرد و وی با استفاده از جعبه تنظیم می‌تواند کانال‌های مورد علاقه خود را پیدا کند. در واقع کاربر می‌تواند تنها از میان کانال‌های تلویزیونی که شرکت ماهواره‌ای یا تلویزیونی توانسته توسط «کابل» به خانه‌اش منتقل کند کانال مورد نیاز خود را یافته و تصاویر «تلویزیونی» را روی آن مشاهده کند.
عملکرد شبکه IP سوئیچ دار متفاوت است اطلاعات روی شبکه باقی می‌مانند و تنها اطلاعاتی که مشتری انتخاب می‌کند به صورت تصاویر تلویزیونی در منزل وی پخش می‌شود. در این صورت پهنای باند مصرف نمی‌شود و حق انتخاب مشتری به ابعاد «کابلی» که وارد خانه‌اش می‌شود محدود نمی‌شود.
از مزایای دیگر IPTV می‌توان به امکان استفاده از برنامه‌های نرم‌افزاری با قابلیت‌های جالب اشاره کرد که می‌توانند برنامه‌های تلویزیونی را براساس عنوان یا پدیدآورنده اثر جستجو کنند یا قابلیت مشاهده برنامه‌ها به صورت تصویر در تصویر را فراهم آورند. در قابلیت تصویر در تصویر فرد می‌تواند بدون خارج شدن از کانال فعلی به «گشت و گذار در بقیه کانال‌ها» بپردازد و به سرعت و بدون تأخیر کانال‌ها را تعویض کند که این مسئله مزیت بزرگی محسوب می‌شود چرا که در انواع دیگر خدمات پهنای باند دیجیتال تعویض کانال‌های تلویزیونی با تأخیر اندکی صورت می‌گیرد.

جذابیت
یک پلاتفرم IP قابلیت‌های فراوانی را در اختیار کاربر قرار می‌دهد و مشاهده برنامه‌های تلویزیونی را کاملاً جذاب و شخصی می‌کند. برای نمونه کاربر در هنگام مشاهده یک مسابقه فوتبال می‌تواند آمار مربوط به موفقیت بازیکن فوتبال را مشاهده کند یا حتی در مواردی زاویه دوربین را تغییر دهد. همچنین از طریق کامپیوتر شخصی به تصاویر و موسیقی‌های تلویزیونی دسترسی پیدا کند یا با استفاده از یک تلفن بی‌سیم برنامه مورد علاقه اش را در زمان مناسب ضبط کند. حتی کاربر می‌تواند زمانی که درمنزل حضور ندارد تنظیمات لازم را برای فرزندان خود انجام دهد و برای مثال یک برنامه مستند در مورد مدرسه را برای آنان نمایش دهد.
فشردگی مناسب تر
در IPTV در مقایسه با تلویزیون‌های دیجیتالی FTA از قابلیت‌های فشرده سازی کارآمدتری استفاده می‌شود که در نتیجه آن فایل‌های با حجم کمتر و تصاویر تلویزیونی با کیفیت مناسب تر ایجاد می‌شوند.
محدودیت‌ها
از آنجا که IPTV بر اساس پروتکل اینترنت (IP) کار می‌کند در صورتی که سرعت اتصال IPTV به اندازه کافی نباشد تاخیرهایی را در پخش ایجاد می‌نماید. در حال حاضر اغلب سیستم‌های IPTV خدمات HDTV را ارائه نمی‌دهند در حالیکه بیشتر سیستم‌های تلویزیون دیجیتال مانند DVB از این خدمات پشتیبانی می‌کنند. با توجه به توسعه شبکه‌های دسترسی باند پهن در کشور ایران، ارائه سرویس‌های تصویری که کیفیت تضمین شده زیرساخت را نیاز دارند، امکان‌پذیر شده‌است. در حال حاضر پهنای باند عمومی قابل ارائه از طریق شبکه‌های ADSL در ایران بیش از ۶ مگابیت بر ثانیه است که برای ارائه سرویس‌های تصویری حتی با کیفیت HD نیز کفایت می‌کند. محدودیت دیگر موجود در توسعه سیستم IPTV در کشور ایران مربوط به استقلال سازمان‌های مربوط به تولید محتوا از سازمان‌های متولی شبکه زیرساخت است.

 

منبع: ویکی پدیا